Професори во основни и средни училишта

Овој извештај дава компаративна анализа на истражувањата во поединечните земји направени за Македонија, Шпанија, Португалија и Турција. Истражувањето е дел од проектот „Натпревар за дигитални училишта“, во рамките на КА2 (соработка за иновации и размена на добри практики) од Програмата Еразмус+,  накратко наречен ДИСКО. Проектот е координиран од страна на Универзитетот на Југоисточна Европа (Македонија) со Inercia Digital (Шпанија), Pakize Kokulu Anadolu Lisesi (Турција), ССОУ Моша Пијаде (Македонија) и Zendensino (Португалија).

Предвидена е долгорочна соработка со цел да се постигнат главните цели на целиот проект – подобрување на клучните компетенции и вештини од областа на ИКТ и вештини за учење на млади лица кои одат во училиште, преку промовирање на квалитетот и иновативноста на ниво на образованието; подигнување на свеста за Европско доживотно учење наменето за дополнување на реформите на политиките на национално ниво; како и преку поддршка на модернизација на образовните системи со дигитална интеграција во учењето.

Вовед

Ова е прашалник наменет за персоналот и наставниците во Европа за сите одделенија од основното и средното образование. Се однесува на воведувањето и потребите за создавање на ИКТ во рамките на образовните установи.

Прашалникот се спроведе кај наставници во основни и средни училишта во: (i) Шпанија, (ii) Македонија, (iii) Португалија и (iv) Турција.

Собравме вкупно информации за 257 наставници од сите земји – партнери во проектот  ДИСКО. Во продолжение е прикажано искуството на наставниците во образованието, сумирано за сите земји – партнери, земајќи ги во предвид аспектите на искуството на наставниците во образованието и примената на ИКТ во образовниот процес, како што е опишано во Табела 1.

Табела 1 Описна статистика на постојани варијабли

Варијабли Испит. Просек Станд.отст. Отстап. Мин Макс
Колку долго сте ангажирани во настава? 257 15,07 8,21 1 40
Колку долго сте ангажирани во настава во вашето сегашно училиште/институција? 257 8,50 6,46 1 33
Колку долго сте ангажирани во користење на ИКТ за поддршка на вашиот процес на настава и учење? 257 16,30 7,52 1 25

Прво ќе генерираме анализа за секоја земја издвоено, а потоа ќе продолжиме со некоја компаративна анализа на потребите за обука на наставниците од областа на ИКТ. Статистиката е групирана според природата на прашањата (Да/Не, Прашања од типот Ликертова скала).

Анализа на податоци – Случајот со Шпанија

Според нашите податоци во Шпанија се интервјуирани 51 наставник од основни и средни училишта. Прво ја даваме описната статистика за постојаните варијабли, прикажани во Табела 1.1.

Табела 1.1 Описна статистика на постојани варијабли

Варијабли Испит. Просек Станд.отст. Отстап. Мин Макс
Колку долго сте ангажирани во настава? 51 14,19 10,81 1 35
Колку долго сте ангажирани во настава во вашето сегашно училиште/институција? 51 6,7 7,34 1 28
Колку долго сте ангажирани во користење на ИКТ за поддршка на вашиот процес на настава и учење? 51 11,2 8,24 1 25

Следи прикажана статистика со прашања од тип на Ликертова скала што вообичаено содржат означена опција (не е број), почнувајќи од најнепосакуваниот одговор со 0 до најпосакуваниот одговор со 3. Означените опции се опишани веднаш под процентите.

Табела 1.2а Описна статистика на редни варијабли (различни категории на Ликертовата скала)

Варијабли со скала 0-3 Испит. Фракции (во %)
0 1 2 3
Дали вашето училиште има доволно дигитални и технолошки ресурси за поддршка на вашата работа? 51 –
(Не ги користам)		 43,14
(Недоволно)		 39,22
(Доволно)		 17,65
(Многу)
Дали овие дигитални уреди /хардвер се ажурирани? 48 20,83
(Се е старо и бавно)		 18,75
(Помалиот дел од нив)		 60,42
(Поголемиот дел од нив)		 –
(Се е ново и модерно)
Дали овие дигитални уреди /хардвер се квалитетни? 48 20,83
(Тие секогаш се скршени)		 18,75
(Помалиот дел од нив)		 60,42
(Поголемиот дел од нив)		 –
(Тие секогаш работат совршено)
Училиштето ги охрабрува наставниците да користат компјутери во процесот на настава и учење. 51 13,73

(Не)

 21,57
(Во некои случаи)		 64,71
(Да)		 /
Наставниците во моето училиште се добро информирани за придобивките на употребата на ИКТ во наставата и учењето 51 11,76
(Не)		 60.78
(Тоа може да се подобри)		 27,45
(Тие се добро информирани)		 /
Колку често треба наставниците да бидат обучени за употреба на ИКТ во наставата? 48 2,08
(Еднаш е доволно)		 35,42
(На секои две академски години)		 52,08
(Секоја академска година)		 10,42
(Два пати годишно)
Дали некогаш сте поминале ИКТ обука за да ја примените во својата училница? 51 3,92
(Недостаток на можности)		 1,96
(Недостаток на време)		 17,65
(Надвор од училиштето)		 76,47
(Во училиштето каде што работите)

Во Табелата 1.2б е прикажана статистика со прашања од тип на Ликертова скала што содржат означена опција почнувајќи од најнепосакуваниот одговор со Ништо/Не е важно до најпосакуваниот одговор со Многу важно.

Табела 1.2 Описна статистика на редни варијабли (Ликертова скала)

Кога се обучувате за 
ИКТ за наставници, колку за 
вас е важно _______.		 Испит. Фракции (во %)
Ништо / Не е важно Помалку важно Прилично важно Важно Многу важно
Користење алатки за е-учење (виртуелен кампус) 51 17,65 9,8 15,69 39,22 17,65
Користење други веб-алатки (социјално вмрежување, блогови и др.) 51 11,76 9,8 9,8 50,98 17,65
Комуникација, интеракција и стратегии за туторство/менторство 51 11,76 11,76 17,65 43,14 15,69
Стратегии за евалуација 51 7,84 9,8 13,73 49,02 19,61
Креирање содржина за е-учење 51 9,8 7,84 17,65 50,98 13,73
Планирање и дидактички дизајн 51 11,76 9,8 17,65 41,14 19,61
Создавање активности за конкретни контексти на е-учење 51 9,8 9,8 19,61 43,14 17,65

Следново е прикажана статистика за Да/Не прашања со повеќекратен избор.

Табела 1.3 Описна статистика на дихотомни варијабли во %

Лажни варијабли Испит. Да Не
Дали училиштето го обезбедува секој наставник со … Персонален компјутер 51 66,67 33,33
Таблет 51 13,73 86,27
Дигитален бележник 51 45,10 54,90
Дали вашето училиште има … Интернет 51 88,24 11,76
Wi-Fi 51 98,04 1,96
Дали мислите дека образовните институции треба да бидат соодветно опремени за ИКТ? 51 98,04 1,96
Наставниците треба да бидат обучени од страна на владата со цел правилно да користат ИКТ. 51 90,20 9,80
Дали ИКТ Ви ја олеснува наставата? 51 88,24 11,76
Дали користите ИКТ за комуникација со … Учениците 51 60,78 39,22
Семејството 51 56,86 43,14
Наставниците 51 88,24 11,76
Раководство на институцијата 51 84,31 15,69
Дали користите ИКТ за размена на документи/информации со … Учениците 51 72,55 27,45
Семејството 51 52,94 47,06
Наставниците 51 88,24 11,76
Раководство на институцијата 51 88,24 11,76

Табела 1.4 Кои дигитални уреди најмногу ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Компјутери Проектор Електронска табла Компјутери, проектор, паметни телефони, електронска табла Компјутери, проектор, таблети, камери, електронски бележник Повеќе од пет

(Дигитална табла, лаптоп)
Кои дигитални уреди најмногу ги користите во вашата настава? 51 10 4 6 11 8 12
    Компјутери Проектор Електронска табла Дигитална табла, лаптоп Електронски бележник, таблети Паметен телефон, камера
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 51 15 2 5 13 10 6

Табела 1.5 Кои ИКТ  веб алатки ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Google docs/ Google Drive (и социјални мрежи и други) Алатки за презентација (пр. Prezi) Онлајн складови (пр. Dropbox) Алатки за споделување, Slide share, Diigo, Wiki spaces, Scrib Повеќе од пет

 
Кои ИКТ веб алатки ги користите во вашата настава? 49 13 5 3 11 5 12
    Google docs/ Google Drive (и социјални мрежи и други) Алатки за презентација (пр. Prezi) Онлајн складови (пр. Dropbox) Алатки за споделување, Slide share, Wiki spaces, Scrib Повеќе од пет

 
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 49 15 5 5 13 11 0

Табела 1.6 Кои од социјалните мрежи ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Facebook Instagram Pinterest Youtube Twitter, LinkedIn, Blog, MySpace Повеќе од пет

 
Кои од овие социјални мрежи ги користите со вашите ученици? 49 13 3 1 15
(и Blog)		 7 10
    Facebook Blog
(и други)		 Pinterest Youtube Twitter, LinkedIn, MySpace Повеќе од пет

 
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 49 5 9 16 2 7 10

Од сумираната статистика за Шпанија, може да се заклучи следново:

  • Наставниците имаат минимум една година искуство во наставниот процес и максимум 35 години, при што како искуство во тековното училиште имаат наведено минимум од една година на искуство во тоа училиште и максимум 28 години. Додека земајќи ги во предвид годините на искуство во користење на ИКТ во наставата тие навеле дека имаат минимум една година и максимум 25 години искуство.
  • Само 17,65% веруваат дека училиштето обезбедува доволно дигитални ресурси.
  • 60,42% од наставниците во Шпанија веруваат дека голем дел на електронските уреди се ажурирани, но сепак никој не мисли дека тие се нови и модерни. Истото важи за квалитетот на електронските уреди во Шпанија.
  • 64,71% веруваат дека во Шпанија училиштата ги охрабруваат наставниците да користат ИКТ.
  • Поголем дел од наставниците во Шпанија (60,78%) верува дека информациите за вредноста на користењето на компјутерите во наставата може да се подобрат.
  • Поголем дел од наставниците во Шпанија (52,08%) веруваат дека наставниците треба да имаат обуки секоја академска година.
  • 76,47% од наставниците тврдат дека имаат посетувано ИКТ обука во училиштето во кое работат.
  • Социјалните мрежи и обезбедувањето содржини за е-учење имаат највисок процент (со 50,98%) на наставници кои одговараат дека тоа е најважно за нив кога се обучуваат за ИКТ.
  • 66,67%, 13,73% и 45,10% навеле дека училиштето им обезбедува компјутер, таблет и е-бележник соодветно.
  • 88,24% и 98,04% навеле дека училиштето има интернет и Wi-Fi, соодветно.
  • 98,04% веруваат дека училиштата треба да бидат соодветно опремени за ИКТ.
  • 90,20% веруваат дека наставниците треба да бидат обучени од владата за соодветно користење на ИКТ.
  • 88,24% веруваат дека ИКТ ја олеснува нивната настава.
  • Повисок процент користат ИКТ за комуникација со колеги и раководен персонал (88,24 и 84,31 соодветно). Истото се однесува на размена на документи (двете 88,24 %).
  • Во врска со дигиталните уреди:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Шпанија се прикажани во Табела 1.4. Може да се забележи дека 10 од 51 навеле дека користат само компјутери (19,6%), а 4 и 6 навеле дека користат проектор и електронска табла, соодветно. 12 (24%) од наставниците во Шпанија навеле дека користат повеќе од пет комбинирани дигитални уреди во училницата.
    • Од овие, најмногу би сакале да можат да користат компјутери (30%), дигитални табли и лаптопи (25% комбинирано) и електронски бележници и таблети (19,6% комбинирано).
  • Во врска со ИКТ веб алатки:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Шпанија се прикажани во Табела 1.5. Може да се забележи дека 13 од 49 навеле дека користат Google docs/ Google Drive, социјална мрежа и останати (26,5%, комбинирано), а 11 навеле дека користат алатки за споделување и Slideshare (22,4%, комбинирано). 12 (24,5%) од наставниците во Шпанија навеле дека користат повеќе од пет комбинирани ИКТ веб алатки во училница.
    • Од овие, најголем број би сакале да може да користат Google docs/ Google Drive, социјална мрежа и останати (30,6%, комбинирано), алатки за споделување и Slideshare, (26,5%, комбинирано) и Wiki spaces и Scrib (22,4%, комбинирано).
  • Во врска со социјалните мрежи:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Шпанија се прикажани во Табела 1.6. Може да се забележи дека 13 од 49 навеле дека користат Facebook (26,5% комбинирано), а 15 навеле дека користат Youtube и Blog (30,6%, комбинирано). 10 (20,4%) од наставниците во Шпанија навеле дека користат повеќе од пет комбинирани социјални мрежи во училница.
    • Од овие, најмногу би сакале да можат да користат Pinterest (30,6% комбинирано), Blog и други (18,4% комбинирано) и Twitter, LinkedIn и MySpace (20,4% комбинирано).

Анализа на податоци – Случајот со Република Македонија

Според нашите податоци во Македонија се интервјуирани 70 наставници од основни и средни училишта. Прво ја даваме описната статистика за постојаните варијабли, прикажани во Табела 2.1.

Табела 2.1 Описна статистика на постојани варијабли

Варијабли Испит. Просек Станд.отст. Отстап. Мин Макс
Колку долго сте ангажирани во настава? 70 13,77 8,39 1 40
Колку долго сте ангажирани во настава во вашето сегашно училиште/институција? 70 12,37 7,75 1 33
Колку долго сте ангажирани во користење на ИКТ за поддршка на вашиот процес на настава и учење? 70 15,9 6,7 2 24

Следи прикажана статистика со прашања од тип на Ликертова скала што вообичаено содржат означена опција (не е број), почнувајќи од најнепосакуваниот одговор со 0 до најпосакуваниот одговор со 3. Означените опции се опишани веднаш под процентите.

Табела 2.2а Описна статистика на редни варијабли (поинакви категории на Ликертова скала)

Варијабли со скала 0-3,4 Испит. Фракции (во %)
0 1 2 3
Дали вашето училиште има доволно дигитални и технолошки ресурси за поддршка на вашата работа? 70 1,43
(Не ги користам)		 47,14
(Недоволно)		 51,43
(Доволно)		 –
(Многу)
Дали овие дигитални уреди /хардвер се ажурирани? 56 39,29
(Се е старо и бавно)		 37,50
(Помалиот дел од нив)		 21,43
(Поголемиот дел од нив)		 1,79
(Се е ново и модерно)
Дали овие дигитални уреди /хардвер се квалитетни? 57 7,02
(Тие секогаш се скршени)		 73,68
(Помалиот дел од нив)		 19,30
(Поголемиот дел од нив)		 –
(Тие секогаш работат совршено)
Училиштето ги охрабрува наставниците да користат компјутери во процесот на настава и учење. 50 5,72
(Не)		 22,86
(Во некои случаеви)		 71,43
(Да)		 /
Наставниците во моето училиште се добро информирани за придобивките на употребата на ИКТ во наставата и учењето 70 10
(Не)		 67,14
(Тоа може да се подобри)		 22,86
(Тие се добро информирани)		 /
Колку често треба наставниците да бидат обучени за употреба на ИКТ во наставата? 48 7,35
(Еднаш е доволно)		 33,82
(На секои две академски години)		 47,06
(Секоја академска година)		 11,76
(Два пати годишно)
Дали некогаш сте поминале ИКТ обука за да ја примените во својата училница? 51 2
(Недостаток на можности)		 13
(Недостаток на време)		 11,59
(Надвор од училиштето)		 73,91
(Во училиштето каде што работите)

Во Табелата 2.2б е прикажана статистика со прашања од тип на Ликертова скала што содржат означена опција почнувајќи од најнепосакуваниот одговор со Ништо/Не е важно до најпосакуваниот одговор со Многу важно.

Табела 2.2б Описна статистика на постојани варијабли

Кога се обучувате за 
ИКТ за наставници, колку за 
вас е важно _______.		 Испит. Фракции (во %)
Ништо / Не е важно Помалку важно Прилично важно Важно Многу важно
Користење алатки за е-учење (виртуелен кампус) 69 5,8 4,35 5,8 42,03 42,03
Користење други веб-алатки (социјално вмрежување, блогови и др.) 69 4,35 2,9 11,59 46,38 34,78
Комуникација, интеракција и стратегии за туторство/менторство 69 4,35 2,9 13,04 36,23 43,48
Стратегии за евалуација 69 4,35 4,35 5,8 52,17 33,33
Креирање содржина за е-учење 69 4,25 0 17,39 37,68 40,58
Планирање и дидактички дизајн 69 8,7 1,45 14,49 42,03 33,33
Создавање активности за конкретни контексти на е-учење 69 5,8 1,45 4,35 37,68 50,72

Следново е прикажана статистика за Да/Не прашања со повеќекратен избор.

Табела 2.3 Описна статистика на дихотомни варијабли во %

Лажни варијабли Испит. Да Не
Дали училиштето го обезбедува секој наставник со … Персонален компјутер 70 61,43 38,57
Таблет 70 7,14 92,86
Дигитален бележник 70 7,14 92,86
Дали вашето училиште има … Интернет 70 100 0
Wi-Fi 70 91,43 8,57
Дали мислите дека образовните институции треба да бидат соодветно опремени за ИКТ? 70 94,29 5,71
Наставниците треба да бидат обучени од страна на владата со цел правилно да користат ИКТ. 70 69,57 30,43
Дали ИКТ Ви ја олеснува наставата? 69 92,75 7,25
Дали користите ИКТ за комуникација со … Учениците 68 85 15
Семејството 68 12 88
Наставниците 68 96 4
Раководство на институцијата 68 15 85
Дали користите ИКТ за размена на документи/информации со … Учениците 68 83 17
Семејството 68 78 22
Наставниците 68 96 4
Раководство на институцијата 68 87 13

Табела 2.4 Кои дигитални уреди најмногу ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Компјутери Проектор Електронска табла Компјутери, проектор, паметни телефони, електронска табла Компјутери, проектор, таблети, камери, електронски бележник Повеќе од пет

(Дигитална табла, лаптоп)
Кои дигитални уреди најмногу ги користите во вашата настава? 70 14 18 (и компјутер) 4 11 8 15
    Компјутери Проектор Електронска табла Дигитална табла, лаптоп Електронски бележник, таблети Паметен телефон, камера
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 70 23 7 9 12 11 8

Табела 2.5 Кои ИКТ  веб алатки ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Google docs/ Google Drive (и социјални мрежи и други) Алатки за презентација (пр. Prezi) Онлајн складови (пр. Dropbox) Алатки за споделување, Slideshare, Diigo, Wiki spaces, Scrib Повеќе од пет

 
Кои ИКТ веб алатки ги користите во вашата настава? 67 21 6 8 11 0 9
    Google docs/ Google Drive (и социјални мрежи и други) Алатки за презентација (пр. Prezi) Онлајн складови (пр. Dropbox) Алатки за споделување, Slideshare, Wiki spaces, Scrib Повеќе од пет

 
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 67 23 9 4 7 6 0

Табела 2.6 Кои од социјалните мрежи ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Facebook Instagram Pinterest Youtube Twitter, LinkedIn, Blog, MySpace Повеќе од пет

 
Кои од овие социјални мрежи ги користите со вашите ученици? 65 24 4 3 8 (и Blog) 15 11
    Facebook (и други) Blog (и други) Google Plus Youtube Twitter, LinkedIn, MySpace Повеќе од пет

 
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 70 35 12 8 13 2 0

Од сумираната статистика за Македонија, може да се заклучи следново:

  • Наставниците имаат минимум една година искуство во користењето на ИКТ во наставниот процес и максимум 49 години, при што за користење на ИКТ во тековното училиште имаат наведено минимум од една година на искуство за користење ИКТ во тоа училиште и максимум 33 години.
  • 51,43% веруваат дека училиштето обезбедува доволно дигитални ресурси.
  • Само 1,79% од наставниците во Македонија веруваат дека голем дел од електронските уреди се нови и модерни. Истото важи за квалитетот на електронските уреди во Македонија.
  • 71,43% веруваат дека во Македонија училиштата ги охрабруваат наставниците да користат ИКТ.
  • Поголем дел од наставниците во Македонија (67,14%) верува дека информациите за вредноста на користењето на компјутерите во наставата може да се подобрат.
  • Поголем дел од наставниците во Македонија (47,06%) веруваат дека наставниците треба да имаат обуки секоја академска година.
  • 73,91% од наставниците тврдат дека имаат посетувано ИКТ обука во училиштето во кое работат.
  • Социјалните мрежи и стратегиите за евалуација имаат повисок процент (со 46,38% и 52,17% соодветно) на наставниците кои одговараат дека тоа е најважно за нив кога се обучуваат за ИКТ во Македонија.
  • 61,43%, 7,14% и 7,14% навеле дека училиштето им обезбедува компјутер, таблет и е-бележник соодветно.
  • 100% и 91,43% навеле дека училиштето има интернет и Wi-Fi, соодветно.
  • 94,29% веруваат дека училиштата треба да бидат соодветно опремени за ИКТ.
  • 69,57% веруваат дека наставниците треба да бидат обучени од владата за соодветно користење на ИКТ.
  • 92,75% веруваат дека ИКТ ја олеснува нивната настава.
  • Повисок процент користат ИКТ за комуникација со ученици и колеги (85% и 96% соодветно).
  • При што за размена на документи, највисокиот процент на користење на ИКТ е со колеги и раководниот персонал (96% и 87% соодветно).
  • Во врска со дигиталните уреди:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Македонија се прикажани во Табела 2.4. Може да се забележи дека 14 од 70 навеле дека користат само компјутери (20%) и 18 навеле дека користат проектор и компјутери, комбинирано (25,7%). 15 (21%) од наставниците во Македонија навеле дека користат повеќе од пет комбинирани дигитални уреди во училницата.
    • Од овие, најмногу би сакале да можат да користат компјутери (32,8%), дигитални табли и лаптопи (10,7% комбинирано) и електронски бележници и таблети (10,5% комбинирано).
  • Во врска со ИКТ веб алатки:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Македонија се прикажани во Табела 2.5. Може да се забележи дека 21 од 67 навеле дека користат Google docs/ Google Drive, социјална мрежа и останати (31,3%, комбинирано), а 11 навеле дека користат алатки за споделување и Slideshare (16,4%, комбинирано). Само 9 (13,4%) од наставниците во Македонија навеле дека користат повеќе од пет комбинирани ИКТ веб алатки во училницата.
    • Од овие, најголем број би сакале да може да користат Google docs/ Google Drive, социјална мрежа и останати (34,3%, комбинирано), алатки за презентација (пр. Prezi) (113,4%, комбинирано) и алатки за споделувањеs и Slideshare (10,4%, комбинирано).
  • Во врска со социјалните мрежи:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Македонија се прикажани во Табела 2.6. Може да се забележи дека 24 од 65 навеле дека користат Facebook (37% комбинирано) и 15 навеле дека користат Twitter, LinkedIn, Blog и MySpace (23%, комбинирано). 11 (16,9%) од наставниците во Македонија навеле дека користат повеќе од пет комбинирани социјални мрежи во училницата.
    • Од овие, најмногу би сакале да можат да користат Facebook и останати (50% комбинирано), Blog и останати (17,1% комбинирано) и Youtube (18,5%).

Анализа на податоци – Случајот со Турција

Според нашите податоци во Турција се интервјуирани 73 наставници од основни и средни училишта. Прво ја даваме описната статистика за постојаните варијабли, прикажани во Табела 3.1.

Табела 3.1 Описна статистика на постојани варијабли

Варијабли Испит. Просек Станд.отст. Отстап. Мин Макс
Колку долго сте ангажирани во настава? 73 18,32 6,73 2 33
Колку долго сте ангажирани во настава во вашето сегашно училиште/институција? 73 6,18 4,58 1 18
Колку долго сте ангажирани во користење на ИКТ за поддршка на вашиот процес на настава и учење? 73 16,87 7,04 4 25

Следи прикажана статистика со прашања од тип на Ликертова скала што вообичаено содржат означена опција (не е број), почнувајќи од најнепосакуваниот одговор со 0 до најпосакуваниот одговор со 3. Означените опции се опишани веднаш под процентите.

Табела 3.2а Описна статистика на редни варијабли (поинакви категории на Ликертовата скала)

Варијабли со скала 0-3,4 Испит. Фракции (во %)
0 1 2 3
Дали вашето училиште има доволно дигитални и технолошки ресурси за поддршка на вашата работа? 73 1,37
(Не ги користам)		 35,62
(Недоволно)		 54,79
(Доволно)		 8,22
(Многу)
Дали овие дигитални уреди /хардвер се ажурирани? 68 5,88
(Се е старо и бавно)		 39.71
(Помалиот дел од нив)		 35,29
(Поголемиот дел од нив)		 19,12
(Се е ново и модерно)
Дали овие дигитални уреди /хардвер се квалитетни? 69 1.45
(Тие секогаш се скршени)		 50,72
(Помалиот дел од нив)		 34,78
(Поголемиот дел од нив)		 13,04
(Тие секогаш работат совршено)
Училиштето ги охрабрува наставниците да користат компјутери во процесот на настава и учење. 69 5,48
(Не)		 28,77
(Во некои случаи)		 65,75
(Да)		 /
Наставниците во моето училиште се добро информирани за придобивките на употребата на ИКТ во наставата и учењето 73 1,37
(Не)		 75,34
(Тоа може да се подобри)		 23,29
(Тие се добро информирани)		 /
Колку често треба наставниците да бидат обучени за употреба на ИКТ во наставата? 67 28.36
(Еднаш е доволно)		 41.79
(На секои две академски години)		 29.85
(Секоја академска година)		 –
(Два пати годишно)
Дали некогаш сте поминале ИКТ обука за да ја примените во својата училница? 73 7
(Недостаток на можности)		 22
(Недостаток на време)		 31,51
(Надвор од училиштето)		 39,49
(Во училиштето каде што работите)

Во Табелата 3.2б е прикажана статистика со прашања од тип на Ликертова скала што содржат означена опција почнувајќи од најнепосакуваниот одговор со Ништо/Не е важно до најпосакуваниот одговор со Многу важно.

Табела 3.2б Описна статистика на постојани варијабли

Кога се обучувате за 
ИКТ за наставници, колку за 
вас е важно _______.		 Испит. Фракции (во %)
Ништо / Не е важно Помалку важно Прилично важно Важно Многу важно
Користење алатки за е-учење (виртуелен кампус) 73 1,37 9,59 17,81 41,10 30,14
Користење други веб-алатки (социјално вмрежување, блогови и др.) 73 2,74 4,11 19,18 53,42 20,55
Комуникација, интеракција и стратегии за туторство/менторство 73 4,11 4,11 15,07 52,05 24,66
Стратегии за евалуација 73 1,37 6,85 15,07 47,95 28,77
Креирање содржина за е-учење 73 2,74 5,48 17,81 49,32 24,66
Планирање и дидактички дизајн 73 4,11 4,11 16,44 50,68 24,66
Создавање активности за конкретни контексти на е-учење 73 1,37 6,85 13,70 53,42 24,66

Следново е прикажана статистика за Да/Не прашања со повеќекратен избор.

Табела 3.3 Описна статистика на дихотомни варијабли во %

Лажни варијабли Испит. Да Не
Дали училиштето го обезбедува секој наставник со … Персонален компјутер 73 80,82 19,18
Таблет 73 27,4 72,6
Дигитален бележник 73 90,41 9,59
Дали вашето училиште има … Интернет 73 71,23 28,77
Wi-Fi 73 80,82 19,18
Дали мислите дека образовните институции треба да бидат соодветно опремени за ИКТ? 73 86,3 13,7
Наставниците треба да бидат обучени од страна на владата со цел правилно да користат ИКТ. 73 79,45 20,55
Дали ИКТ Ви ја олеснува наставата? 73 91,78 8,22
Дали користите ИКТ за комуникација со … Учениците 73 43,84 56,16
Семејството 73 32,88 67,12
Наставниците 73 91,78 8,22
Раководство на институцијата 73 86,3 13,7
Дали користите ИКТ за размена на документи/информации со … Учениците 73 54,79 45,21
Семејството 73 38,36 61,64
Наставниците 73 97,26 2,74
Раководство на институцијата 73 90,41 9,59

Табела 3.4 Кои дигитални уреди најмногу ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Компјутери Проектор Електронска табла Компјутери, проектор, паметни телефони, електронска табла Компјутери, проектор, таблети, камери, електронски бележник Повеќе од пет

(Дигитална табла, лаптоп)
Кои дигитални уреди најмногу ги користите во вашата настава? 70 10 9 (и електронска табла) 12 17 7 17
    Компјутери Проектор Електронска табла Дигитална табла, лаптоп Електронски бележник, таблети Е-книги, камера
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 70 20 (проектор и лаптоп) 15 (дигитална табла) 8 7 12 8

Табела 3.5 Кои ИКТ  веб алатки ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Google docs/ Google Drive (и социјални мрежи и други) Алатки за презентација (пр. Prezi) Онлајн складови (пр. Dropbox) Алатки за споделување, Slide-share, Diigo, Wiki spaces, Scrib Повеќе од пет

 
Кои ИКТ веб алатки ги користите во вашата настава? 72 22 19 4 2 7 18
    Google docs/ Google Drive (и алатки за презентација (пр. Prezi)) Социјални мрежи (и останати Онлајн складови (пр. Dropbox) Алатки за споделување, Slide-share, Wiki spaces, Scrib Повеќе од пет

 
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 72 23 15 11 10 6 7

Табела 3.6 Кои од социјалните мрежи ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Facebook Instagram Pinterest Youtube Twitter, LinkedIn, Blog, MySpace Повеќе од пет

 
Кои од овие социјални мрежи ги користите со вашите ученици? 71 28 5 8 (LinkedIn) 11 (и Blog) 12 7
    Facebook (и други) Blog (и други) Google Plus Youtube Twitter, LinkedIn, MySpace Повеќе од пет

 
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 70 18 13 6 5 15 3

Од сумираната статистика за Турција, може да се заклучи следново:

  • Наставниците имаат минимум две години искуство во користењето на ИКТ во наставниот процес и максимум 33 години, при што за користење на ИКТ во тековното училиште имаат наведено минимум од една година на искуство за користење ИКТ во тоа училиште и максимум 18 години.
  • 54,79% веруваат дека училиштето обезбедува доволно дигитални ресурси.
  • 19,12% од наставниците во Турција веруваат дека голем дел од електронските уреди се нови и модерни. Истото важи за квалитетот на електронските уреди во Турција (13,04%).
  • 65,75% веруваат дека во Турција училиштата ги охрабруваат наставниците да користат ИКТ.
  • Поголем дел од наставниците во Турција (75,34%) верува дека информациите за вредноста на користењето на компјутерите во наставата може да се подобрат.
  • Поголем дел од наставниците во Турција (41,79%) веруваат дека наставниците треба да имаат обуки секои две години.
  • Само 39,49% од наставниците тврдат дека имаат посетувано ИКТ обука во училиштето во кое работат.
  • Социјалните мрежи и различните активности за е-учење имаат повисок процент (двете 53,42%) на наставниците кои одговараат дека тоа е најважно за нив кога се обучуваат за ИКТ во Турција.
  • 80,82%, 27,4% и 90,41% навеле дека училиштето им обезбедува компјутер, таблет и е-бележник соодветно.
  • 71,23% и 80,82% навеле дека училиштето има интернет и Wi-Fi, соодветно.
  • 86,3% веруваат дека училиштата треба да бидат соодветно опремени за ИКТ.
  • 79,45% веруваат дека наставниците треба да бидат обучени од владата за соодветно користење на ИКТ.
  • 91,78% веруваат дека ИКТ ја олеснува нивната настава.
  • Повисок процент користат ИКТ за комуникација со колеги и раководен персонал (91,78 и 86,38% соодветно). Истото се однесува на размена на документи (97,26 % и 90,41 соодветно).
  • Во врска со дигиталните уреди:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Турција се прикажани во Табела 3.4. Може да се забележи дека 10 од 70 навеле дека користат само компјутери (14,2%), а 9 навеле дека користат проектор и компјутери, комбинирано (12,8%). 17 (24,2%) од наставниците во Турција навеле дека користат повеќе од пет комбинирани дигитални уреди во училницата.
    • Од овие, најмногу би сакале да можат да користат компјутери, проектор, лаптоп (28,5%), дигитални табли и проектор (21,4% комбинирано) и електронски бележници и таблети (17,1% комбинирано).
  • Во врска со ИКТ веб алатки:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Турција се прикажани во Табела 3.5. Може да се забележи дека 22 од 72 навеле дека користат Google docs/ Google Drive, социјална мрежа и останати (30,5%, комбинирано), а 19 навеле дека користат алатки за презентација (пр.Prezi) (26,4%, комбинирано). 18 (25%) од наставниците во Турција навеле дека користат повеќе од пет комбинирани ИКТ веб алатки во училницата.
    • Од овие, најголем број би сакале да може да користат Google docs/ Google Drive, социјална мрежа и останати (31,9%, комбинирано), социјална мрежа и останати (20,8%, комбинирано) и Онлајн склад (пр. Dropbox) (15,3%).
  • Во врска со социјалните мрежи:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Турција се прикажани во Табела 3.6. Може да се забележи дека 13 од 49 навеле дека користат Facebook (26,5% комбинирано), а 15 навеле дека користат Youtube и Blog (30,6%, комбинирано). 10 (20,4%) од наставниците во Турција навеле дека користат повеќе од пет комбинирани социјални мрежи во училницата.
    • Од овие, најмногу би сакале да можат да користат Facebook (25,7%, комбинирано), Blog и останати (18,5%, комбинирано) и Twitter, LinkedIn и MySpace (21,4%, комбинирано).

Анализа на податоци – Случајот со Португалија

Според нашите податоци во Португалија се интервјуирани 63 наставници од основни и средни училишта. Прво ја даваме описната статистика за постојаните варијабли, прикажани во Табела 4.1.

Табела 4.1 Описна статистика на постојани варијабли

Варијабли Испит. Просек Станд.отст. Отстап. Мин Макс
Колку долго сте ангажирани во настава? 63 13,46 5,95 1 28
Колку долго сте ангажирани во настава во вашето сегашно училиште/институција? 63 8,33 3,47 3 18
Колку долго сте ангажирани во користење на ИКТ за поддршка на вашиот процес на настава и учење? 63 20,16 5,78 4 25

Следи прикажана статистика со прашања од тип на Ликертова скала што вообичаено содржат означена опција (не е број), почнувајќи од најнепосакуваниот одговор со 0 до најпосакуваниот одговор со 3. Означените опции се опишани веднаш под процентите.

Табела 4.2а Описна статистика на редни варијабли (поинакви категории на Ликертовата скала)

Варијабли со скала 0-3,4 Испит. Фракции (во %)
0 1 2 3
Дали вашето училиште има доволно дигитални и технолошки ресурси за поддршка на вашата работа? 63 30,16
(Не ги користам)		 3,17
(Недоволно)		 66,67
(Доволно)		 –
(Многу)
Дали овие дигитални уреди /хардвер се ажурирани? 63 6,35
(Се е старо и бавно)		 19.05
(Помалиот дел од нив)		 46,03
(Поголемиот дел од нив)		 28,57
(Се е ново и модерно)
Дали овие дигитални уреди /хардвер се квалитетни? 63 1.59
(Тие секогаш се скршени)		 98,41
(Помалиот дел од нив)		 –
(Поголемиот дел од нив)		 –
(Тие секогаш работат совршено)
Училиштето ги охрабрува наставниците да користат компјутери во процесот на настава и учење. 63 11.11
(Не)		 23,81
(Во некои случаи)		 65,08
(Да)		 /
Наставниците во моето училиште се добро информирани за придобивките на употребата на ИКТ во наставата и учењето 63 14,29
(Не)		 77,78
(Тоа може да се подобри)		 7,94
(Тие се добро информирани)		 /
Колку често треба наставниците да бидат обучени за употреба на ИКТ во наставата? 62 11.29
(Еднаш е доволно)		 32,26
(На секои две академски години)		 24,19
(Секоја академска година)		 32,26
(Два пати годишно)
Дали некогаш сте поминале ИКТ обука за да ја примените во својата училница? 63 –
(Недостаток на можности)		 6,35
(Недостаток на време)		 33,33
(Надвор од училиштето)		 60,32
(Во училиштето каде што работите)

Во Табелата 4.2б е прикажана статистика со прашања од тип на Ликертова скала што содржат означена опција почнувајќи од најнепосакуваниот одговор со Ништо/Не е важно до најпосакуваниот одговор со Многу важно.

Табела 4.2б Описна статистика на постојани варијабли

Кога се обучувате за 
ИКТ за наставници, колку за 
вас е важно _______.		 Испит. Фракции (во %)
Ништо / Не е важно Помалку важно Прилично важно Важно Многу важно
Користење алатки за е-учење (виртуелен кампус) 63 0 26,98 1,59 49,21 22,22
Користење други веб-алатки (социјално вмрежување, блогови и др.) 63 0 50,79 4,76 22,22 22,22
Комуникација, интеракција и стратегии за туторство/менторство 63 0 31,75 3,17 42,86 22,22
Стратегии за евалуација 63 0 61,90 3,17 31,75 3,17
Креирање содржина за е-учење 63 0 34,92 3,17 49,21 12,70
Планирање и дидактички дизајн 63 9,52 38,10 1,59 36,51 14,29
Создавање активности за конкретни контексти на е-учење 63 0 61,90 3,17 28,57 6,35

Следново е прикажана статистика за Да/Не прашања со повеќекратен избор.

Табела 4.3 Описна статистика на дихотомни варијабли во %

Лажни варијабли Испит. Да Не
Дали училиштето го обезбедува секој наставник со … Персонален компјутер 63 98,41 1,59
Таблет 63 26,98 73,02
Дигитален бележник 63 53,97 46,03
Дали вашето училиште има … Интернет 63 90,48 9,52
Wi-Fi 63 90,48 9,52
Дали мислите дека образовните институции треба да бидат соодветно опремени за ИКТ? 63 82,54 17,46
Наставниците треба да бидат обучени од страна на владата со цел правилно да користат ИКТ. 63 90,48 9,52
Дали ИКТ Ви ја олеснува наставата? 63 90,48 9,52
Дали користите ИКТ за комуникација со … Учениците 63 100 0
Семејството 63 69,84 30,16
Наставниците 63 98,41 1,59
Раководство на институцијата 63 82,54 17,46
Дали користите ИКТ за размена на документи/информации со … Учениците 63 100 0
Семејството 63 69,84 30,16
Наставниците 63 98,41 1,59
Раководство на институцијата 63 82,54 17,46

Табела 4.4 Кои дигитални уреди најмногу ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Компјутери Проектор Електронска табла Компјутери, проектор, паметни телефони, електронска табла Компјутери, проектор, таблети, камери, електронски бележник Повеќе од пет

(Дигитална табла, лаптоп)
Кои дигитални уреди најмногу ги користите во вашата настава? 62 11
(и проектор)		 10
(и дигитлна табла)		 6 10 7 18
    Компјутери Дигитална табла Електронска табла Таблети, е-книги Електронски бележник Паметен телефон
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 62 10
(проектор и лаптоп)		 9
(и камери)		 10 14 6 13

Табела 4.5 Кои ИКТ  веб алатки ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Google docs/ Google Drive (и социјални мрежи и други) Алатки за презентација (пр. Prezi) Онлајн складови (пр. Dropbox) Алатки за споделување, Slideshare, Diigo, Wikispaces, Scrib Повеќе од пет

 
Кои ИКТ веб алатки ги користите во вашата настава? 63 20 19 4 7 6 7
    Google docs/ Google Drive (и алатки за презентација (пр. Prezi)) Социјални мрежи (и останати Онлајн складови (пр. Dropbox) Алатки за споделување, Slideshare, Wikispaces, Scrib Повеќе од пет

 
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 63 16 13 3 10 14 7

Табела 4.6 Кои од социјалните мрежи ги користите во вашата настава и кои би сакале да бидете во можност да ги користите?

Варијабла Испит. ______ само и/или комбинирано
Facebook (и Youtube) Instagram Pinterest Youtube Twitter, LinkedIn, Blog, MySpace Повеќе од пет

 
Кои од овие социјални мрежи ги користите со вашите ученици? 71 18 4 4 14
(и Google plus)		 12 19
    Facebook (и други) Blog (и други) Google Plus Pinterest Twitter, LinkedIn, MySpace Повеќе од пет

 
Кои од претходните би сакале да бидете во можност да ги користите? 70 18 11 6 17 15 3

Од сумираната статистика за Португалија, може да се заклучи следново:

  • Наставниците имаат минимум една година искуство во користењето на ИКТ во наставниот процес и максимум 28 години, при што за користење на ИКТ во тековното училиште имаат наведено минимум од три години на искуство за користење ИКТ во тоа училиште и максимум 18 години.
  • 66,67% веруваат дека училиштето обезбедува доволно дигитални ресурси.
  • 28,57% од наставниците во Португалија веруваат дека голем дел од електронските уреди се нови и модерни.
  • Со оглед на квалитетот на електронските уреди, во Португалија 98,41% веруваат дека помал број од нив се со висок квалитет.
  • 65,08% веруваат дека во Португалија училиштата ги охрабруваат наставниците да користат ИКТ.
  • Поголем дел од наставниците во Португалија (75,34%) верува дека информациите за вредноста на користењето на компјутерите во наставата може да се подобрат.
  • Ист дел од наставниците во Португалија (41,79%) веруваат дека наставниците треба да имаат обуки секои две години и/или два пати годишно.
  • 60,32% од наставниците тврдат дека имаат посетувано ИКТ обука во училиштето во кое работат.
  • Виртуелниот кампус и обезбедувањето содржина за активности за е-учење имаат повисок процент (двете 49,21%) на наставниците кои одговараат дека тоа е најважно за нив кога се обучуваат за ИКТ во Португалија.
  • 98,41%, 26,98% и 53,97% навеле дека училиштето им обезбедува компјутер, таблет и е-бележник соодветно.
  • 90,48% навеле дека училиштето има интернет и Wi-Fi, соодветно.
  • 82,54% веруваат дека училиштата треба да бидат соодветно опремени за ИКТ.
  • 90,48% веруваат дека наставниците треба да бидат обучени од владата за соодветно користење на ИКТ.
  • 90,48% веруваат дека ИКТ ја олеснува нивната настава.
  • Повисок процент користат ИКТ за комуникација со ученици и колеги (100% и 98,41% соодветно). Истото важи за размена на документи.
  • Во врска со дигиталните уреди:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Португалија се прикажани во Табела 4.4. Може да се забележи дека 11 од 62 навеле дека користат само компјутери (17,7%), а 10 навеле дека користат проектор и дигитални табли, комбинирано (16,1%). 18 (29%) од наставниците во Португалија навеле дека користат повеќе од пет комбинирани дигитални уреди во училницата.
    • Од овие, најмногу би сакале да можат да користат компјутери, проектор, лаптоп (16,1%), таблети и е-книги (22,5% комбинирано) и паметни телефони (20,9%).
  • Во врска со ИКТ веб алатки:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Португалија се прикажани во Табела 4.5. Може да се забележи дека 20 од 63 навеле дека користат Google docs/ Google Drive, социјална мрежа и останати (31,7%, комбинирано), и 19 навеле дека користат алатки за презентација (пр.Prezi) (30%). 7 (11,1%) од наставниците во Португалија навеле дека користат повеќе од пет комбинирани ИКТ веб алатки во училницата.
    • Од овие, најголем број би сакале да може да користат Google docs/ Google Drive, социјална мрежа и останато (25,4%, комбинирано), социјална мрежа и останати (20,6%, комбинирано) и Wikispaces, Scrib (22,2%).
  • Во врска со социјалните мрежи:
    • Најмногу користените во училница во случајот на Португалија се прикажани во Табела 4.6. Може да се забележи дека 18 од 71 навеле дека користат Facebook (25,3%) и 14 навеле дека користат Youtube и Google plus (19,7%, комбинирано). 19 (27,1%) од наставниците во Португалија навеле дека користат повеќе од пет комбинирани социјални мрежи во училницата.
    • Од овие, најмногу би сакале да можат да користат Facebook (25,7%, комбинирано), Blog и останати (15,7%, комбинирано) и Twitter, LinkedIn и MySpace (21,4%, комбинирано).

Компаративна анализа – Финални заклучоци

Со цел споредба на резултатите од анкетата на DISCO, во овој дел ние даваме споредбена анализа за четирите земји: (i) Шпанија, (ii) Македонија, (iii) Португалија и (iv) Турција.

Земајќи ги во предвид годините на искуство во процесот на настава со исклучок на Турција со минимум две, сите други имаат минимум една или максимум од 28, 33, 35 и 49 за Португалија, Турција, Шпанија и Македонија соодветно.

Во врска со искуството во процесот на настава во тековното училиште, и Турција и Португалија имаат 18 години, Шпанија има 28, а Македонија го има најдолгиот период на наставници кои држат настава во тековното училиште со 33 години искуство.

Додека земајќи ги во предвид годините на искуство во користење на ИКТ во наставата  тие навеле дека имаат максимум 24 за Македонија, а останатите 25 години искуство во користење ИКТ.

  • Само 17,65% од наставниците во Шпанија веруваат дека училиштето обезбедува доволно дигитални ресурси, додека во Македонија, Турција и Португалија 51,43%, 54,79%, 66,67% веруваат дека училиштето обезбедува доволно дигитални ресурси, соодветно.
  • Само 1,79% од наставниците во Македонија веруваат дека голем дел од електронските уреди се нови и модерни. Тоа е многу малку споредено со соодносот на нови и модерни електронски уреди во Шпанија, Турција и Португалија – 60,42%, 19,12%, 28,57% соодветно.
  • Наставниците во Македонија повеќе веруваат дека училиштата ги охрабруваат наставниците да користат ИКТ (71,43%), додека Шпанија, Турција и Португалија ги имаат овие статистики 64,71%, 65,75%, 65,08%, соодветно.
  • Во врска со дигиталните уреди:
    • Португалија, Турција и Македонија навеле дека користат компјутери само со 17,7%, 14,2%, 20%, соодветно, додека Шпанија го има највисокиот процент од 24%.
    • Од овие, во Португалилја најмногу од нив би сакале да може да користат таблети и е-книги (22,5% комбинирано), во Турција компјутери, проектор и лаптоп (28,5%), во Македонија и Шпанија само компјутери (32, 8% и 30 % соодветно).
  • Во врска со ИКТ веб алатки:
    • Најмногу користени во училница во случајот на Португалија се Google docs/ Google Drive, социјалните мрежи и останати (31,7% комбинирано). Истото важи за Турција, Македонија и Шпанија со 30,5%, 31,3% и 26,5% соодветно.
    • Од овие, во Португалија, Турција, Македонија и Шпанија мнозинството би сакало да може да користи Google docs/ Google Drive, социјални мрежи и останати (25,4%, 30,5%, 34,3% и 30,6% соодветно).
  • Во врска со социјалните мрежи:
    • 27,1% од наставниците во Португалија навеле дека користат повеќе од пет комбинирани социјални мрежи во училница; во Турција и Шпанија тие навеле дека користат повеќе YouTube и Blog (30,6%, комбинирано); во Македонија Facebook со 37%.
    • Од овие, во Португалија, Турција, Македонија и Шпанија мнозинството би сакало да може да користи Facebook (25,7%, 30%, 50% и 30,6% ).